DEMOKRATIYA VA IQTISODIYOT O'RTASIDAGI MUNOSABAT "SIYOSIY SHAXS" NAZARIDAN

Abstract

Kaliforniya universiteti sotsiologiya professori Seymur Martin Lipset oʻzining “Siyosiy odam” kitobida demokratiyaning mavjud boʻlishiga imkon beruvchi asosiy shartlarni aniqlashga harakat qiladi. Ushbu tadqiqot natijasida demokratlashtirishning iqtisodiy taraqqiyotga, iqtisodiy taraqqiyotning esa demokratiyaga ta'siri borligi aniqlandi. Ko'pgina siyosatshunoslarning fikricha, demokratiya XIX asrda kapitalistik taraqqiyot bilan yuzaga kela boshlagan. 1980-yillardan boshlab demokratiya iqtisodiy taraqqiyotning asosiy sharti sifatida qabul qilina boshladi. Demokratik sharoitlar mamlakatlarda barqarorlikni ta'minlash nuqtai nazaridan yashash sharoitlarini osonlashtiradi va qonun ustuvorligi tufayli davlatlar har qanday inqirozga kirishganda bu inqirozdan chiqish oson. Demokratiya va iqtisodiy taraqqiyotning chiziqli tarzda rivojlanishini isbotlash qiyin bo'lsa-da, bu holatga ko'plab misollar keltirish mumkin.