OʻRTA OSIYONING CHOR ROSSIYASI BOSHQARUVI DAVRIDAGI TARIXIY GEOGRAFIYASI

Abstract

Ushbu maqolada O’rta Osiyo xalqlarining Rossiya imperiyasi tarkibiga kuch bilan qo’shib olinishi va mustaqil bo’lgan uch davlatning hududi va aholisini bo’ysindirish uchun olib borilgan yirik bosqinchilik urushlari va qirg’inlari tahlil qilingan. Rossiya imperiyasining Turkistondagi generallari tomonidan boshqaruvning harbiy usullaridan keng ko’lamda foydalanishi va O’rta Osiyo xalqlariga o’tqazgan jabr-zulmi, insoniylikka to’g’ri kelmaydigan vaxshiyliklarini ochib berish va zulumkor bosqinchi davlat sifatida o’zini nomoyon etganligi tarixda o’z tasdig’ini topgan. Ammo bu imperiya o’zini dunyoning boshqa mamlakatlari oldida o’z yovuzligini yashirish uchun soxta shartnomalar imzolatib, hududiy shaharlarni aholi tinch yo’l bilan topshirganday qilib ko’rsatuvchi shartnomalar va sulhlar bilan berkitmoqchi bo’ldi. O’rta Osiyoga tajovuskor siyosati tufayli bir necha ming yillik tarixga ega bo’lgan xalqlarni bir qismini yo’q qilish va qolganini arzon ishchi ya’ni qul darajasigacha olib chiqish ular siyosatining asosini tashkil etar edi. Imperiya davrida xalqimiz va birodar xalqlar juda katta yo’qotishlarga uchradi, ular ham ma’naviy, ham jismonan kamsitildi va ezildi. Chor Rossiyasi bosib olgan O’rta Osiyo xalqlarini qurquv, ochlik va zulum bilan uziga tobe qildi. Bu esa O’rta Osiyo xalqlari tarixi uchun uchmas zulum va shavqatsizlik sifatida doim yodida tarixida eslanadi va qoralanadi.